قطعنامه هفتمین کنگره بین­المللی تحقیقات شیلات و آبزیان

مقدمه:

1. برنامه­‌ریزی و اجرای سیاست ها­ و رویکردهای اقتصاد دریامحور حوزه شیلات و آبزیان و موفقیت این برنامه ملی کشور، نیازمند عزم جدی دولت و سرمایه گذاران بخش خصوصی است که گام اول آن با توسعه کارآفرینی و حمایت از شرکت های دانش بنیان و فناور آغاز می­‌شود.
2. ترویج فرآیندها و فناوری‌های نوین شیلاتی با بهره گیری از فناوری ها و روشهای جدید ترویجی و آموزشی، می‌تواند به عنوان محرک اصلی توسعه کارآفرینی در این صنعت عظیم باشد. برنامه‌ریزی دقیق برای تحقیق و توسعه، ایجاد پلتفرم‌های آموزشی، بازاریابی و فروش و تشویق کارآفرینان به ارتقاء فناوری، اساسی‌ترین گام‌های تضمین کیفیت و رقابت‌پذیری در این صنعت شیلات و آبزیان ایران هستند.
3. برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های آموزشی جهت تقویت مهارت‌های فنی و کارآفرینی در محققین، کارشناسان و مروجین شیلاتی، مدیران و کادر واحدهای کسب و کارهای نوپای شیلاتی، به طور قابل توجهی به ارتقاء سطح توانمندی‌ها و پایداری صنعت شیلات کمک می‌کند.
4. توسعه تعاملات و ارتباطات فعال و مستمر اتحادیه ها و تعاونی های شیلاتی با مراکز آموزشی و پژوهشی و ترویجی می‌تواند به بروز خلاقیت و نوآوری در حوزه‌­های میدانی این صنعت منجر شود.
5. هماهنگی مؤثر بین بخش‌های دولتی و اجرایی شیلات با شبکه ذینفعان، به‌ویژه از طریق توسعه و اجرای سیاست‌های حمایتی و تشویقی و مشارکت عمومی-خصوصی(PPP)، اساسی‌ترین عامل در مسیر توسعه کارآفرینی و کسب و کارهای نوپا در حوزه شیلات است.
6. بازاریابی پایدار و ارتقاء برند در صنعت شیلات باید به عنوان یک راهبرد برجسته مدنظر قرار گیرد. استفاده از فناوری‌های اطلاعات، توسعه شبکه‌های اجتماعی و ارتقاء ارتباطات با مشتریان، می‌تواند به تقویت تعاملات تجاری و افزایش بازارپسندی محصولات این صنعت کمک نماید.
7. به منظور دستیابی به استانداردهای جهانی در صنعت شیلات، توسعه همکاری‌های بین‌المللی امری ضروری است. ایجاد شبکه‌های همکاری با کشورها و شرکت‌های بین‌المللی، انتقال تجارب موفق و تبادل دانش، ابزارهایی قدرتمند در راستای تعالی و توسعه است.
8. با توجه به تحولات گسترده فناوری ها و شیوه های کارآفرینی و توسعه کسب و کارهای نوپا در حوزه شیلات و آبزیان، سرمایه­گذاری برای آموزش و توانمندسازی کارآفرینانه محققین، مدرسین، مروجین و کارشناسان ترویج شیلات در اولویت برنامه های متولیان و مجریان توسعه صنعت شیلات و آبزیان قرار گیرد.  
9. استفاده از آب­‌های نامتعارف و انتخاب کاندید گونه‌­های تجاری قابل پرورشی در این محیط‌­های آبی پرورشی باید جایگزین توسعه پرورش آبزیان در آب‌های شیرین داخلی گردد.
10.  با توجه به محدودیت ذخایر آبزیان در منابع آبهای آزاد و داخلی، ضروری است رویکرد افزایش بهره‌­وری در مزارع تولید آبزیان از طریق آبزی پروری، بعنوان سالمترین غذای مصرفی و همگام با رشد جمعیت اتخاذ گردد.
11. با توجه به محددیت منابع شیلاتی دریا، برای هرگونه افزایش صید آبزیان، فقط مجوز برداشت به گونه های آبزیان آب‌های دور، فراسرزمینی و یا اعماق دریا صادر گردد.
12.  با اتخاذ تمهیدات لازم، نهادهای نظارتی و مسئول باید از کاربرد ادوات و تجهیزات صید غیرمجاز، مخرب محیط زیست و آسیب‌رسان به اکوسیستم ها و ذخایر آبزی کشور جلوگیری نمایند.
13. انجام تحقیقات زیست شناسی، تولید مثلی، اکولوژیک و ارزیابی ذخایر آبزیان با روش­های مدرن و مدل­سازی شده ضروری است و استفاده از نتایج بدست آمده برای سازمان شیلات ایران نیز جهت صدور مجوزهای صیادی الزامی است.
14. بهره‌­برداری از سیستم‌­های سنجش از دور، داده‌های ماهواره­‌ای، بهره از فناوری­‌های روز سونار، اکوساندر و... در بررسی های ارزیابی ذخایر بسیار ضروری است
15. برای تسریع روند دانش بنیانی بخش کشاورزی، مطالعات مدل اقتصادی در عرصه‌های مختلف حوزه صید و صیادی در کنار مطالعات اجتماعی این صنعت لازم الاجرا می­باشد.
16. دریابست می­تواند به حفظ ذخایر آبزیان، بخصوص گروه‌های تهدید شده یا در معرض خطر همچون ماهیان خاویاری کمک شایانی نماید و برای بازسازی این ذخایر باید توجه جدی به اصول علمی زیستی، ژنتیکی، اکولوژی، و فیزیولوژی آبزیان برای حفاظت از گونه‌­ها، افزایش ذخیره قابل صید و... صورت پذیرد.
17. آلودگی اکوسیستم‌­های آبی به توان اکولوژیک حفظ ذخایر آبزیان آسیب جدی وارد نموده است. در این خصوص آلودگی میکرو ونانوپلاستیک‌ها درمنابع آبی کشور رو به گسترش معنی دار است که ضروری است در شروع این رخداد تهدیدی، مدیریت‌های لازم اعمال گردد.
18.  صید در آب بندان‌­ها حاصل ذخیره­ آبزیان فقط در سطح اکوتوریسم یا تفریحی قابلیت صدور مجوز داشته و از هرگونه آبزی‌پروری نیمه متراکم در آب بندان­ها بعنوان مهمترین اکوسیتسم­های آب شیرین کشور باید جلوگیری شود.
19. امکان استخراج ترکیبات مختلف مکمل، محرک، دارو و سایر ترکیبات فعال و اثربخش حوزه تولید از آبزیان پس از انجام تحقیقات کاربردی، فراهم گردد. سرمایه گذاری اولیه بخش دولتی بعنوان مشوق ورود بخش خصوصی در این زمینه عمل خواهد نمود.
20. توسعه آبزی پروری از آبهای داخلی به سمت آب­های آزاد دریایی سوق یابد. در این خصوص سرمایه­گذاری برای پرورش ماهی در قفس و همچنین بهره‌گیری از آب دریا برای توسعه آبزی پروری ساحلی به افزایش تولید این محصولات معروف به  غذا- دارو کمک خواهد نمود.
21. مطالعات گسترده­ای برای معرفی گونه‌­های بومی در کنار پرورش گونه­های وارداتی به صنعت آبزی­پروری ضروری است. بر این اساس، کشت و پرورش گونه­‌های بومی دریایی ضمن کمک به اشتغال و درآمد مناطق ساحلی محروم کشور، به کاهش فشار صیادی کمک خواهد نمود و این مورد باید بیش از پیش در دستور کار متولیان و برنامه‌ریزان توسعه صنعت شیلات و آبزیان کشور قرار گیرد.
22.  سیستم­های پرورشی بیوفلاک، ضمن حفظ آب، کاهش تعویض، کاهش تولید پساب، حفظ اکوسیستم و منابع آبی، می تواند به کاهش ضریب تبدیل غذایی آبزیان پرورشی متناسب با بیوفلاک و کاهش هزینه های تولید بیانجامد.
23.  تولید غذای تخصصی آبزیان پرورشی (غذای زنده و فرموله) با لحاظ مرحله زیستی/ تولید مثلی و سایر فناوری های نوین آنها باید در دستور کار مراکز تحقیقاتی شیلات در دستور کار قرار گیرد.
24. استفاده از مکانیزاسیون بومی شده در صنعت آبزی پروری کشور، ضمن کنترل بیماری­ها، کاهش تعویض آب، کاهش مصرف غذا، به اقتصاد پایدار تولید کمک خواهد نمود. ضروری است برای مکانیزه شدن صنعت آبزی پروری، اتحادیه­‌های تولیدی و حمایت­‌های نهادهای دولتی و خصوصی جاری و ساری گردد.
25. مطالعات در حوزه بهداشت و بیماری­های آبزیان با رویکرد شناخت، مدیریت، ساخت کیت­های تشخیص سریع بیماری­‌های پرمخاطره، ساخت  بذور واکسن بیماریهای پر تلفات، ساخت داروها و محرک­های تقویت­کننده سیستم ایمنی ضروری است.
26.  به منظور تولید محصول سالم در صنعت شیلات کشور، مطالعات گسترده ای جهت شناخت شیوه­‌های کاربرد گیاهان دارویی به جای داروهای شیمیایی برای کنترل­ بیماری­های آبزیان صورت پذیرد و نتایج در چارچوب برنامه های آموزشی-ترویجی به جامعه بهره­بردار منتقل شود.
27. با توجه به تهدیدات گسترده خارجی به ویژه در حوزه دریایی حوزه پدافند زیستی وغیرزیستی باید در صنعت شیلات کشور مورد توجه جدی قرار گیرد.
28. صدور بیمه زیر ساخت و محصولات آبزی پروری برای تمام گونه‌های پرورشی اجباری است، که این مهم باید برای صنعت پرورش ماهی در قفس‌های دریایی نیز اعمال گردد.
29. تازه خوری محصولات شیلاتی با توجه به ارزش غذایی آنها بسیار توصیه می­شود. بخصوص آنکه شیوه پخت بخارپز بسیار سالم ارزیابی می_­شود. با این وجود برای افزایش سرانه مصرف آبزیان بخصوص در ایران با سرانه مصرف پایین در مقایسه با نرم­های جهانی بالاتر از ایران، لازم است تنوع محصولات فرآوری شده سالم آبزیان در اختیار بازار مصرف قرار داده شود. تحقیقات در این حوزه کارهای بسیاری رابرای انجام پیش رو دارد.
30. به منظور افزایش سرانه مصرف ضروری است در کنار فعالیت های ترویجی، از روش‌­های تبلیغاتی بنحو احسن  استفاده گردد.
31. ورود پروتئین آبزیان به فست فودها، با توجه به مخاطبین پرمصرف این نوع غذاها(کودکان و نوجوانان و حتی افراد مسن)، ضمن افزایش سرانه مصرف آبزیان، به سلامت جامعه کمک خواهد نمود.   
32. همایش‌­ها و رویدادهای کارآفرینی در سطح ملی و بین­المللی بطور مستمر برگزار شود و شرایط حضور محققین، کارشناسان، مروجین، بهره برداران و دست اندرکاران بخش‌­های فرآوری، تجارت و بازرگانی و ... حوزه شیلات و آبزیان توسط سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در این همایش‌­ها و رویدادها فراهم گردد.
33. زمینه انتقال دانش فنی از کشورهای پیشرو در صنعت شیلات به داخل کشور فراهم و این موضوع مورد توجه جدی مدیران، تصمیم‌­گیران و متولیان بخش کشاورزی قرار گیرد.